SULISŁAWICE
Wieś, znane miejsce pielgrzymkowe. Dawny kościół paraf. Narodzenia Najświętszej Marii Panny, murowany z kamienia w poł. XIII w., przebudowany w 1600 r., rozbudowany w 1 poł. XVIII w. (dobudowa zakrystii). Na rzucie prostokąta. Przednia prawie kwadratowa część nawy – późnoromańska, wzniesiona z ciosów kamiennych, nietynkowana, górą nadmurowana ok. 1600 r. kamieniami. Od frontu nad późniejszymi odrzwiami umieszczone jest romańskie rozglifione okienko. Od pd. portal późnoromański ujęty w półfilarki z gzymsami dźwigającymi profilowaną archiwoltę. Wewnątrz rokokowy ołtarz główny, obrazy „Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny” i „Wniebowzięcie Matki Boskiej” – obydwa wykonane w 1646 r. dla kolegiaty w Sandomierzu, nagrobna marmurowa płyta z popiersiem kobiety, wykonana w 1 poł. XVIII w. W zakrystii Izba Pamięci „Jędrusiów” – oddziału partyzanckiego, który przeszedł do legendy polskiego podziemia.
„Jędrusie” – był to oddział autonomiczny (do 1944 r. nie przynależący do żadnych struktur polskiego podziemia), nie obowiązywały w nim stopnie wojskowe, nie nadawano odznaczeń, nie było dyscypliny typu wojskowego. Panowała równość obowiązków i uprawnień, decyzje o planach poszczególnych akcji podejmowano kolektywnie. Było to wyjątkowe zjawisko socjologiczne w ruchu oporu. Oddział powstał z inicjatywy nauczyciela Władysława Jasińskiego (1909-43) i rekrutował głównie młodzież z tarnobrzeskich szkół. Po śmierci Jasińskiego oddziałowi przewodniczył Józef Wiącek „Sowa”. W czasie Akcji „Burza” oddział został przyporządkowany AK jako 4 komp. II bat. 2 pp. 2 Kieleckiej Dywizji Piechoty. Oddział liczył maksymalnie ok. 240 ludzi i przeprowadził prawie 180 akcji. Najpoważniejsze to zdobycie więzień w Opatowie i Mielcu i uwolnienie przetrzymywanych tam kilkuset więźniów. Grupa wydawała i kolportowała tygodnik „Odwet”. Władysław Jasiński (1909-43) po ukończeniu studiów prawa osiedlił się w Tarnobrzegu, podjął pracę zawodową i zajął się działalnością społeczną. Już w kilka tygodni po klęsce wrześniowej zorganizował młodzież harcerską i uczniów szkół średnich w tajną organizację, która opierała się na ideałach harcerskich. Organizacja początkowo działała pod nazwą „Polska Organizacja Partyzancka”, a od pocz. 1940 r. pod nazwą „Odwet” (od nazwy cotygodniowej gazety wydawanej przez organizację). Organizacja swoim działaniem obejmowała dość duży obszar środkowej Polski. W marcu 1941 r. część jej członków z Tarnobrzega, Rozwadowa i Niska została aresztowana przez gestapo. Po tym wydarzeniu Jasiński utworzył w ramach organizacji grupę dywersyjno-bojową, a sam przyjął pseud. „Jędruś” (od imienia swego syna).
Obok kościoła romańskiego kościół paraf. Najświętszej Marii Panny, murowany, wzniesiony w 1865 r. wg proj. Wojciecha Bobińskiego, ukończony w 1888 r. przez Bronisława Muklanowicza, obecnie prowadzony przez księży zmartwychwstańców (Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa). W ołtarzu głównym obraz Matki Boskiej Bolesnej w typie Misericordia Domini. Obraz uważany za cudowny, zw. też obrazem Matki Bożej Sulisławickiej, namalowany został dwustronnie przez nieznanego artystę szkoły nowosądeckiej zapewne ok. 1470 r. na desce o wymiarach 22×22 cm. Przedstawia umęczonego Jezusa Chrystusa, który stoi w skrzyni służącej do tłoczenia winogron i unosi przebite dłonie, a obok Matka Boska Bolesna chce pomóc synowi, usiłując zatamować krew sączącą się z ran. Jego rewers przedstawia chustę św. Weroniki.
Niezwykłe i tajemnicze są dzieje obrazu Matki Bożej Sulisławickiej. Nie wiadomo, jak trafił na Ruś. Po bitwie pod Kłuszynem w 1610 r. otwarto przed wojskami hetmana Żółkiewskiego bramy Kremla. Wtedy to uczestnik tej wyprawy Wespazjan Rusiecki przywiózł do kraju piękną brankę, córkę duchownego prawosławnego, Dorotę Ogrufinę, która miała ze sobą ten obraz i pod koniec życia ofiarowała go do świątyni. Koronacji obrazu diademami papieskimi dokonał w 1913 r. biskup sandomierski Marian Ryksa. Obraz był skradziony w 1940 i 1992 r. za każdym razem odzyskany. W 1991 r. dokonano powtórnej koronacji obrazu. W 1888 r. świadkiem przeniesienia obrazu do nowo wzniesionego kościoła był Stefan Żeromski, który w „Popiołach” umieścił scenę z Rafałem Olbromskim słuchającym organów w tutejszym kościele.
Od 1951 r. sanktuarium opiekują się księża zmartwychwstańcy. Wewnątrz kościoła tablica upamiętniająca pochodzącego z Sulisławic księdza Wincentego Sarzyńskiego (1838-99) należącego do księży zmartwychwstańców, założycieli wielu parafii rzymskokatolickich w USA, wcześniej uczestnika powstania styczniowego. Na murze kościelnym tablica upamiętniająca tajną drukarnię w podziemiach kościoła, w której wydawano w l. 1943-44 gazetę „Odwet”. Murowana dzwonnica z 1838 r. Na cmentarzu paraf, zbiorowa mogiła „Jędrusiów” z ich dowódcą Władysławem Jasińskim (1909-43), który zginął w obławie 9 stycznia 1943 r. w Trzciance. Pomnik na mogile został wykonany w 1959 r.