Stare Brusno

Stare Brusno. Wieś słynęła od XVI (pierwsza wzmianka 1565 r.) do pocz. XX w. z wyrobów kamieniarskich, a od XIX w. do czasów I wojny światowej z masowego wyrobu kamiennych krzyży przydrożnych i nagrobków.

W Starym Bruśnie istniało wiele warsztatów ludowych, a zawód kamieniarza bywał dziedziczny. Cechą charakterystyczną dla warsztatów bruśnieńskich było tworzenie dzieła (np. krzyża z figurą Chrystusa) z jednego kawałka kamienia. Wyroby te były na różnym poziomie artystycznym, niektóre z nich miały wyryte napisy. Materiałem do wyrobów był głównie występujący tu miękki kamień wapienny. W warsztatach wytwarzano także z twardego piaskowca krzyże przydrożne, kamienie młyńskie i przedmioty użytkowe. Wyroby kamieniarskie wykonywane były na zamówienie bądź na sprzedaż na jarmarkach, zwłaszcza w Jarosławiu, choć sprzedawane były także w Przeworsku, Tomaszowie Lubelskim oraz odległych Lwowie, Zamościu, a nawet w Kolbuszowej. Do zlikwidowania tutejszego kamieniarstwa przyczyniły się akcje wysiedleń w 1945 r. (do ZSRR) i 1947 r. (w ramach akcji „Wisła”). Swego rodzaju kontynuacją tradycji kamieniarskich jest istnienie dwóch warsztatów w pobliskiej Polance.

W l. 1891-97 we wsi w pobliżu potoku Brusienka w sąsiedztwie starego cmentarza znajdowała się pustelnia albertynek założona przez św. Brata Alberta. Upamiętnia ją tablica wmurowana przy kościele w Nowym Bruśnie. W miejscu nie istniejącej już cerkwi św. Paraskewii, wzniesionej w 1906 r„ krzyż upamiętniający 950-lecie chrztu Rusi. Na cmentarzu przycerkiewnym, ostatnio starannie odnowionym dzięki staraniom Społecznej Komisji Opieki nad Zabytkami Sztuki Cerkiewnej, znajduje się ponad 350 krzyży kamiennych i kamiennych nagrobków powstałych w miejscowych warsztatach kamieniarskich, najstarszy pochodzi z 1810 r.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *