Sieć wodna północno-wschodniej Małopolski

Sieć wodna północno-wschodniej Małopolski.

Północno-wschodnia Małopolska leży prawie wyłącznie w dorzeczu Wisły. Rzeka ta stanowi południową granicę opisywanego regionu na odcinku od Połańca do Baranowa Sandomierskiego, a zachodnią jego granicę od Annopola do Maciejowic. Na odcinku pomiędzy Zawichostem a Puławami Wisła wytworzyła malowniczą dolinę przełomową charakteryzującą się licznymi zakolami i głębokim wcięciem w pas wyżyn środkowej Polski. Najwęższe koryto ograniczone stromymi miejscami skarpami tworzy pomiędzy Janowcem a Kazimierzem Dolnym. Poza nielicznymi wyjątkami (Opatówka, Kacanka, Czarna) wszystkie występujące tu rzeki są elementem prawobrzeżnego dorzecza Wisły. Największe lewobrzeżne dopływy Wisły to San i Wieprz, mniejsze to Sanna, Chodelka, Wyżnica, Bystra i Kurówka.

Dopływami Bugu (tylko lewobrzeżnymi, które swoje wody kieruje poprzez Narew do Wisły) są Hanna, Włodawka, Uherka, Udał, Wełnianka, Huczwa, Bukowa, Sołokija i Rata. Te dwie ostatnie źródła mają w Polsce, a do Bugu uchodzą na terenie Ukrainy. Głównymi dopływami Sanu (wyłącznie prawobrzeżnymi) są Lubaczówka, Tanew i Bukowa. Na uwagę zasługują tu lewe dopływy Tanwi: Szum, Sopot, Jeleń i Rybnica charakteryzujące się (podobnie jak Tanew) stosunkowo dużym spadkiem wód i występowaniem niewielkich wodospadów zw. szumami. Odcinek Tanwi w pobliżu wsi Rebizanty, na którym na dł. 400 m rzeka pokonuje 24 szumy, należy do najczęściej odwiedzanych przez turystów miejsc na Roztoczu. Ważniejszymi dopływami Wieprza (najdłuższej, bo liczącej 328 km rzeki w całości płynącej po opisywanym terenie) są Tyśmienica, Bystrzyca, Giełczew, Żółkiewka, Łabuńka i Por. Wody Wieprza uchodzą także do Bugu poprzez liczący blisko 140 km kanał Wieprz-Krzna.

Sieć rzeczna w opisywanym regionie rozmieszczona jest nierównomiernie. Bardziej gęsta jest w północno-wschodniej oraz południowej jego części, najrzadsza w jego centrum. Środkową część regionu cechuje powolne obniżanie się poziomu wód podskórnych (m.in. wskutek wykonanych w okresie powojennym prac melioracyjnych) oraz stopniowe zanikanie górnych odcinków niektórych strumieni. Rzeki i strumienie obszarów wyżynnych płyną na ogół w głęboko wciętych dolinach i charakteryzują się dość dużym spadkiem. Rzeki na obszarach nizinnych płyną wolno, mają szerokie, zabagnione doliny. Do żeglugi mogą być wykorzystane tylko Wisła, Bug i San, natomiast do spływów kajakowych także Wieprz, Bystrzyca, Tanew, Lubaczówka i częściowo Tyśmienica. Region, zwłaszcza jego część wyżynna, charakteryzuje się dość dużą liczbą źródeł (ponad 1000), głównie szczelinowych i szczelinowo-warstwowych, z których część ma wydajność dochodzącą nawet do 200 litrów na sekundę. Sporo z tych źródeł jest średnio i silnie zmineralizowana, nieliczne mają charakter termalny (Cieplice k. Sieniawy).

W północno-wschodniej części regionu znajduje się jedyne większe skupisko jezior o łącznej powierzchni ponad 2700 ha, z których 6 ma pow. ponad 100 ha (największe Uściwierz – 284 ha), a 69 ma pow. większą niż 1 ha. W tej grupie 31 jezior nie ma stałego odpływu. Najgłębsze jest jezioro Piaseczno – 38,8 m. Nad brzegami niektórych jezior dobrze rozwinęła się baza turystyczna i rekreacyjna. Z pojedynczych jezior regionu największymi są Firlejowskie i Kunowskie.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *