POŁOŻENIE, OBSZAR, PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY, LUDNOŚĆ
Zaprezentowany obszar północno-wschodniej Małopolski pod względem administracyjnym obejmuje województwo lubelskie (bez jego północnej części), północną część województwa podkarpackiego, południowo-wschodni fragment województwa świętokrzyskiego oraz południowe krańce województwa mazowieckiego. Wschodnią granicą północno–wschodniej Małopolski jest granica państwa na odcinku od Sławatycz do Huty Kryształowej, południową rz. Lubaczówka, San i Wisła (od Szczucina do ujścia Sanu), zachodnią dawna północno-zachodnia granica województwa tarnobrzeskiego i rz. Wisła (od Annopola do Maciejowic), a północną linia łącząca Maciejowice i Sławatycze. Opisywany obszar zajmuje ponad 31 tys. km2, czyli stanowi ok. 10% powierzchni kraju, na którym zamieszkuje blisko 3 min mieszkańców, co stanowi niecałe 8% ludności kraju. Gęstość zaludnienia jest tu niższa od średniej krajowej i wynosi ok. 96 osób na 1 km2. Na terenie objętym przewodnikiem znajduje się 50 miast (wszystkie zostały opisane) i blisko 800 wsi uznanych przez autorów za ciekawe z punktu widzenia krajoznawczego. Największym miastem pod względem liczby mieszkańców jest Lublin (365 tys.), następnymi, znacznie mniejszymi, są Stalowa Wola (71 tys.), Chełm (70 tys.), Zamość (67 tys.), Puławy (54 tys.), Tarnobrzeg (51 tys.), Świdnik (40 tys.), Kraśnik (38 tys.), Sandomierz (27 tys.), Biłgoraj (26 tys.), Lubartów (24 tys.), Łęczna (22 tys.), Krasnystaw (21 tys.) i Hrubieszów (19,4 tys.). W przeszłości miast było znacznie więcej. Po powstaniu styczniowym, głównie w l. 1869-70, w ramach represji wobec ludności Królestwa Polskiego popierającej powstańców, wiele ówczesnych miast pozbawionych zostało swoich praw. Tylko część odzyskała je później. O miejskiej przeszłości wielu wsi świadczą tylko ich założenia urbanistyczne.
Pod względem religijnym południowo-wschodnią Małopolskę zamieszkują głównie wyznawcy Kościoła rzymskokatolickiego, w mniejszym stopniu Kościoła (obrządku) bizantyjsko-ukraińskiego (pod względem administracyjnym znajdującego się w strukturze Kościoła rzymskokatolickiego), Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (ok. 20 czynnych cerkwi). Niewielkie grupy stanowią wierni Kościoła polskokatolickiego (kilkanaście świątyń), Kościoła Chrześcijan Baptystów i Adwentystów Dnia Siódmego. Pod względem administracyjnym Kościoła rzymskokatolickiego opisywany teren znajduje się w metropolii lubelskiej (diecezje: lubelska, sandomierska i częściowo siedlecka) i w północnej części metropolii przemyskiej (diecezja zamojsko-lubaczowska). W strukturze Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego jest to diecezja lubelska.