Obszar północno-wschodniej Małopolski pod względem geograficznym należy do wyżyn południowo-wschodnich i małopolskich, kotlin podkarpackich oraz nizin wschodnich. Ukształtowany został przez zlodowacenie środkowopolskie i wody rzecznolodowcowe. Spotyka się tu różne typy krajobrazu: równinny i urozmaicony wieloma wzgórzami i wyżynami. Na obszarach pokrytych lessami, w dolinach większych rzek oraz na Wyżynie Sandomierskiej można zobaczyć najbardziej urozmaiconą rzeźbę terenu charakteryzującą się największymi deniwelacjami. Osobliwością krajobrazu są wyjątkowo liczne silnie rozgałęzione wąwozy. Doliny rzek są dosyć szerokie i miejscami ograniczone stromymi skarpami. W północno-wschodniej części opisywanego obszaru znajduje się Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie z licznymi jeziorami charakterystycznymi dla Polesia. Teren tylko częściowo porośnięty jest lasami.
Opisywany region jest wyjątkowo ciekawy pod względem historycznym. Zamieszkany jest nieprzerwanie od blisko 12 000 lat. Początkowo ludzie mieszkali w tymczasowych obozowiskach, później osadnictwo skupiało się wzdłuż rzek. We wczesnym średniowieczu zostało tu założonych wiele ufortyfikowanych grodzisk, z których najciekawszą grupą są Grody Czerwieńskie. Północno-wschodnia Małopolska znalazła się w składzie państwa polskiego ukształtowanego w czasach pierwszych Piastów, a jej wschodnie rubieże były wielokrotnie przedmiotem sporów i wojen, głównie z ościennymi państwami. Głównymi ośrodkami regionu stały się początkowo Lublin, Chełm, Sandomierz, Hrubieszów, później także Zamość. Od końca XVI w. do 1944 r. południowa część opisywanego terenu (3830 km2) należała do ordynacji zamojskiej. Regres zapoczątkowała wojna ze Szwedami w poł. XVII w. Po rozbiorach Polski północno-wschodnia Małopolska znalazła się w zaborach rosyjskim i austriackim, następnie od 1807 r. (część południowa od 1809 r.) w Księstwie Warszawskim, a od 1815 do 1918 r. w Królestwie Polskim. W czasie wojny polsko-rosyjskiej 1831 r. Zamość był twierdzą, która broniła się najdłużej, a w powstaniu styczniowym w 1. 1863-64 obszar ten był miejscem wyjątkowo dużej liczby bitew i potyczek z wojskami rosyjskimi.
W 2 poł. XIX w. w wielu ośrodkach nastąpiło ożywienie gospodarcze, powstawały szlaki kolejowe, modernizowane były główne drogi, następowały korzystne zmiany w rolnictwie.
W czasie I wojny światowej rozgrywało się tu wiele bitew, głównie pomiędzy wojskami austriackimi i rosyjskimi. W walkach przede wszystkim w składzie oddziałów armii austriackiej brali udział Polacy. W l. 1918-19 na wschodnich rubieżach Lubelszczyzny dochodziło do walk polsko-ukraińskich. W 1920 r., w czasie wojny polsko-bolszewickiej, Lubelszczyzna była miejscem wyniszczających przemarszów wojsk bolszewickich, a w okolicach Zamościa, Komarowa i Hrubieszowa doszło do kluczowych dla całej kampanii rozstrzygnięć. We wrześniu 1939 r. Lubelszczyzna była rejonem intensywnych walk oddziałów polskich z wojskami hitlerowskimi i potyczek zbrojnych z sowieckimi. W czasie okupacji działały na całym opisywanym obszarze liczne oddziały partyzanckie, głównie należące do ZWZ-AK. Bardzo aktywne były również oddziały Ukraińców dążących do uzyskania samodzielnego państwa.
Po II wojnie -światowej część polskich oddziałów partyzanckich przeciwstawiających się nowej władzy oraz oddziały ukraińskie przez kilka lat nie ustawały w walce.
Miejsca historyczne, pola bitew, miejsca martyrologii, obiekty związane z wybitnymi postaciami, cmentarze i mogiły oznaczone są tablicami i pomnikami. Lubelszczyzna to również wiele niezwykle cennych obiektów kultury materialnej: zabytków i muzeów. Do tej pierwszej grupy należą układy urbanistyczne, zamki, pałace, dwory, wille, spichrze, obiekty tradycyjnego budownictwa wiejskiego, obiekty architektury wojskowej, świątynie różnych wyznań, cmentarze i pomniki. Przepiękny Zamość został wpisany na Światową Listę Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego prowadzoną przez UNESCO.
Opisywany teren charakteryzuje się wieloma walorami przyrodniczymi. Znajdują się tu 2 parki narodowe, 16 parków krajobrazowych, 74 rezerwaty przyrody, liczne pomniki przyrody, kompleksy leśne, parki podworskie i pałacowe oraz znaczne obszary o charakterze zbliżonym do naturalnego. Dobiegają końca starania mające na celu powołanie Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Polesie. Dwa ośrodki mają status uzdrowisk – Nałęczów i Horyniec Zdrój.
Jest to teren rolniczy, rozwija się sadownictwo i hodowla zwierząt. Głównymi ośrodkami przemysłowymi, kulturalnymi i naukowymi są Lublin, Tarnobrzeg, Zamość, Chełm, Puławy i Sandomierz. Małopolska północno-wschodnia stanowi teren bardzo ciekawy pod względem historycznym, przyrodniczym, geomorfologicznym, etnograficznym i religijnym. Najbardziej znanymi imprezami regionalnymi są „Chmielaki” w Krasnymstawie i festiwal kapel ludowych w Kazimierzu Dolnym. Do ważnych dla turystów atrakcji regionu należy zaliczyć trasy podziemne przygotowane w Chełmie, Sandomierzu i Opatowie oraz słynną stadninę koni w Białce k. Krasnegostawu. Północno-wschodnia Małopolska jest, niestety, nierównomiernie zagospodarowana turystycznie. Brakuje baz turystycznych i znakowanych szlaków pieszych.