RUSZCZA
We wsi murowany dwór z pocz. XX w. Zabudowania gospodarcze z pocz. XX w. Park krajobrazowy z XVIII w. Pomnik przyrody – dąb szypułkowy „Kościuszko” o obw. 870 cm.
BESZOWA
Wieś na obszarze Garbu Pińczowskiego. Kościół popauliński, obecnie paraf, św.św. Piotra i Pawła, murowany, trójnawowy w układzie bazylikowym, wzniesiony w 1407 r., dobudowa nakrytej kopułą kaplicy w 1697 r., obecnie zakrystia, wymiana sklepienia nawy w końcu XIX w. Od strony zach. portal kamienny o wykroju schodkowym z bogatym laskowaniem. Ołtarz główny wczesnobarokowy z 2 poł. XVII w. z obrazami: „Wręczenie kluczy św. Piotrowi”, „Zwiastowanie” i „Chrystus na krzyżu” oraz z siedmioma rzeźbami świętych. Stalle wczesnobarokowe z obrazami świętych z poł. XVII w. Nad portalem do d. kaplicy kamienna tablica erekcyjna z herbem Jastrzębiec biskupa poznańskiego Wojciecha Jastrzębca i datą 1407. W kościele tym przebywał słynny paulin o. Augustyn Kordecki – obrońca Jasnej Góry w czasie najazdu szwedzkiego w 1656 r. Drewniana, późnogotycka dzwonnica z XVII w. z nadwieszoną izbicą. Zabudowania poklasztorne – obecnie plebania, murowane, z 1. 1407-21, częściowo rozebrane po 1910 r. Według legendy pod kapitularzem znajduje się grób Wojciecha Jastrzębca, fundatora kościoła i klasztoru.
ZBORÓWEK NOWY
3 km na pd. wsch. Zborówek Stary. We wsi według nie zapisanych przekazów w 1098 r. wzniesiony był kościół fundacji księcia Władysława Hermana jako wotum za narodziny jego syna Bolesława Krzywoustego. Drewniany kościół paraf, św.św. Idziego i Mikołaja pochodzi z 1459 r. (jeden z najstarszych drewnianych kościołów w Polsce), w 1908 r. dobudowano murowaną nawę. Data budowy umieszczona jest na belce fundacyjnej we wnętrzu na tzw. tęczy. W ołtarzu głównym gotycka figura św. Mikołaja i zapewne późnogotycki, przemalowany później obraz św. Idziego. Po bokach skrzydła gotyckiego tryptyku z ok. 1500 r. z obrazami św.św. Stanisława i Wojciecha Biskupów, a na odwrocie Najświętszej Marii Panny i Archanioła Gabriela. Na belce tęczowej gotyckie figury Chrystusa na krzyżu oraz św. Jana i Matki Boskiej. Z lewej strony tryptyk późnogotycki z obrazem św. Mikołaja i fundatora w stroju duchownego, na skrzydłach św.św. Grze-. gorza i Stanisława, a na odwrocie Najświętszej Marii Panny i fragment sceny Zwiastowania. W murowanej nawie gotycki krucyfiks z pocz. XVI w. Niewielki piętrowy pałac z XIX w. otoczony parkiem i zabudowaniami gospodarczymi.
PACANÓW
Dawne miasto położone na szlaku handlowym z Krakowa do Sandomierza, obecnie siedziba urzędu gminy. Nazwa zapewne od słowiańskiego imienia Pacon (co znaczyło silny). Prawdopodobnie w XII w. wzniesiony był tu pierwszy kościół rzymskokatolicki. Przed 1279 r. miała miejsce lokacja miasta. Miasto było własnością Pacanowskich, następnie Zebrzydowskich, Morstinów, Komorowskich, Potockich i Radziwiłłów. Po zniszczeniach w 2 poł. XVII w. przeżywało regres, utrata praw miejskich w 1869 r. Od 1795 r. znalazło się w zaborze austriackim. W 1809 r. włączone do Księstwa Warszawskiego, od 1815 do Królestwa Polskiego. Pacanów spopularyzowany został przez Kornela Makuszyńskiego w „Przygodach Koziołka Matołka”.
Słynne zdanie „Kozy kują w Pacanowie” do tej pory jest przedmiotem sporów historyków i krajoznawców. Może chodziło tu o kowali o nazwisku Koza, może o kosy, a nie o kozy, mogło również nawiązywać do czynności wzmacniania okuciami płaskodennych łodzi o nazwie kozy. Tradycyjna przypowieść mówi o szkodzie, w jaką weszły kozy burmistrza. Sąsiadujący z nim kowal podkuł swoje kozy, by jednoznacznie wskazać kozy sąsiada jako winowajców.
We wsi kościół paraf. św. Marcina wzniesiony na pocz. XVIII w. z wykorzystaniem murów wcześniejszej, gotyckiej budowli, przebudowany po 1906 r. Od pd. późnorenesansowa kaplica z 1633 r., w ołtarzu późnogotycki krucyfiks.