Modliborzyce. Wieś w pow. Opatów. W 1657 r. doszło tutaj do spotkania króla szwedzkiego Karola X Gustawa z księciem siedmiogrodzkim Jerzym II Rakoczym, utrwalonego przez szwedzkiego rysownika Eryka Dahlbergha. Kościół paraf. śh’. Benedykta Opata, murowany, wzniesiony przed 1470 r., przebudowany w końcu XIX w. (wydłużenie od zach., podwyższenie prezbiterium i zmiana fasady). W ścianie wieży płyta nagrobna z 1626 r. Stanisława Witosławskiego z herbami Nieczuja, Jasieńczyk i Strzemię.
IWANISKA
Wieś na Wyżynie Sandomierskiej, nad Koprzywianką (lewy dopływ Wisły), siedziba urzędu gminy.
W l. 1403-1869 miasto, początkowo pod nazwą Unieszów. W 1552 r. miał tu miejsce synod kalwinów z udziałem Jana Łaskiego. W 1657 r. miasto zniszczone przez wojska księcia siedmiogrodzkiego Jerzego II Rakoczego. W 1794 r. w zakończonej klęską powstańców bitwie z Rosjanami poległo ok. 100 Polaków.
Układ urbanistyczny ukształtowany od 1470 r. do 2 poł. XIX w. Kościół paraf. św. Katarzyny, murowany, wzniesiony w l. 1900-05. Na cmentarzu paraf, murowana kaplica grobowa Łempickich z 1833 r. oraz pomnik i groby żołnierzy radzieckich poległych w 1944 r. o przyczółek baranowsko-sandomierski.
4 km na pd. wsch. Ujazd. Wieś wymieniana w XII w. jako własność klasztoru Cystersów z Jędrzejowa. W czasie II wojny światowej w pobliżu znajdowały się kwatery partyzanckie oddziału „Jędrusie”, a w podziemiach zamku ich strzelnica.
Ruiny zamku „Krzyżtopór”, murowanego, wzniesionego jako rezydencja dla Krzysztofa Ossolińskiego w l. 1621-44 wg proj. Wawrzyńca Senesa, zniszczonego w l. 1655-57, częściowo użytkowanego do 1770 r.
W 1645 r. zmarł nagle Krzysztof Ossoliński, spadkobiercą został jego jedyny syn Krzysztof Baldwin, który w 1649 r. zginął od strzały tatarskiej na Podolu (dowodził chorągwią husarską). To właśnie jego ducha w husarskiej zbroi można zobaczyć na zamkowych murach.
W czasie najazdu szwedzkiego w 1657 r. odbyło się tu spotkanie króla szwedzkiego Karola Gustawa z księciem siedmiogrodzkim Jerzym II Rakoczym. Do podobnego spotkania doszło również w Modliborzycach. Murowano-ziemne obwarowania bastionowe z l. 1621-31, częściowo zniszczone w l. 1655-57, mają dł. ok. 600 m, średnia wysokość wałów 5-7 m, a w niektórych miejscach nawet 15 m.
Była to ogromna manierystyczna budowla obronna, wzniesiona na planie pięcioboku, w ciekawym układzie architektonicznym opartym na liczbach z kalendarza. Miała 365 okien, 52 pokoje, 12 sal i 4 wieże. Murowana była z kamienia i otynkowana. Fasada ozdobiona umieszczonymi w 80 wnękach portretami osób skoligaconych z rodem Ossolińskich (zachowały się ślady polichromii i nazwisk) wzorowana była częściowo na Palazzo Farnese w Capraroli k. Rzymu, wzniesionym w 1 poł. XVI w. wg proj. Giacomo da Vignola. Według nie potwierdzonych przekazów sufit nad reprezentacyjną salą balową wykonany był ze szkła i stanowił dno wielkiego akwarium. Pod wieżą jest źródełko, z którego woda wypływa na zewnątrz. Budowla miała kilkupiętrowy system piwnic. Ulokowane w części piwnic stajnie były wyposażone w kryształowe lustra mające rozświetlić mroczne pomieszczenia. Nazwa zamku pochodzi od nazw herbu Ossolińskich – Topór i symbolu kontrreformacji – krzyża, których emblematy zostały umieszczone w dekoracji bramy wejściowej.
GORZKÓW
We wsi murowany dwór z 2 poł. XIX w. Park krajobrazowy z XVIII w.