REJOWIEC
Wieś położona na Pagórach Chełmskich, siedziba urzędu gminy.
Dawniej miasto lokowane w 1547 r. na terenie wsi Kobyle przez Mikołaja Reja z Nagłowic (1505-69) – posła na sejm, pisarza (autora „Krótkiej rozprawy między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem”), od 1540 r. właściciela wsi Kobyle. Rejowiec był w posiadaniu rodziny Rejów herbu Oksza do 1699 r. Mikołaj Rej założył tu zbór kalwiński, wokół którego rozwinął się silny ośrodek protestantyzmu. Rej zmarł w Rejowcu i tu w bliżej nie ustalonym miejscu został pochowany. W XVIII w. własność Rzewuskich, następnie Boreckich, Zalewskich, Ossolińskich, Woronieckich i Łubieńskich. Prawa miejskie utracił w 1867 r.
W 1889 r. zbudowano pracującą do dziś cukrownię. W czasie wojny obronnej 1939 r. przez Rejowiec przechodziły duże polskie związki taktyczne, a w jego rejonie doszło do kilku potyczek.
14 września 1939 r. w pobliżu Rejowca z rozproszonych wcześniej oddziałów polskich nastąpiła koncentracja 29 dywizji piechoty pod dow. ppłk. Jana Bratro. 18 września przez wieś przemaszerowała 39 dywizja piechoty gen. bryg. Brunona Olbrychta, 20 września grupa operacyjna gen. bryg. Władysława Andersa, a 24 września grupa „Hrubieszów” dowodzona przez mjr. Witolda Radziłło-Radzielewicza. Polegli w walkach żołnierze pochowani są na cmentarzach w Rejowcu i Pawłowie. W latach okupacji hitlerowcy utworzyli w sąsiedztwie rynku getto dla Żydów. W 1942 r. zgromadzonych tu Żydów wywieźli do obozu zagłady w Sobiborze.
Zachował się zabytkowy układ urbanistyczny z rynkiem pośrodku i parami ulic wychodzącymi z jego naroży. Przy rynku dom mieszkalny wzniesiony w XVIII w., tradycyjnie zw. ratuszem lub domem Mikołaja Reja (Rynek nr 7). W XIX w. była tu karczma, a w latach trzydziestych XX w. sklep kolonialny i mieszkania. Murowany z cegły i opoki na rzucie prostokąta z sienią przelotową na osi. Jednokondygnacyjny z portykiem, kryty dachem dwuspadowym.
W pd.-wsch. części wsi pałac zbudowany w 1 poł. XIX w. (przed 1848 r.) przez księcia Adama Woronieckiego herbu Korybut, częściowo z wykorzystaniem przyziemia XVIII-wiecznej siedziby Zalewskich, w stylu klasycystycznym z elementami historyzującymi. W latach dziewięćdziesiątych XIX w. rozbudowany przez Jozafata Budnego o ustawione ukośnie parterowe skrzydła boczne i flankujące je wieżyczki. Bryła pałacu jest niezwykle urozmaicona. Korpus główny ozdobiony pięcioosiowym portykiem od frontu i trójbocznym ryzalitem od strony ogrodowej. W korpusie głównym na osi sień z okazałą klatką schodową i ośmioboczną salą balową z dwoma bocznymi salonami. Wewnątrz bogate klasycystyczne sztukaterie, stiukowe obramienia drzwi z supraportami, ozdobne piece kaflowe (w tym dwa cylindryczne) i kominki. Obecnie w pałacu mieści się Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego. Otoczony jest rozległym parkiem krajobrazowym z licznymi okazami starodrzewu (lipy, jesiony) oraz usytuowanym przed pałacem gazonem kwiatowym. W obrębie zespołu pałacowo-parkowego murowana oficyna z XVII w., przebudowana w 1 poł. XIX w., i czworak murowany z kamienia. Obok rozległy zespół folwarczny i XIX-wieczna cukrownia z kolonią mieszkalną dla pracowników oraz mały park przed domem dyrektora cukrowni. Dawna cerkiew paraf, unicka Michała Archanioła z 1796 r. Od 1864 r. prawosławna, w 1919 r. zamieniona na kościół rzymskokatolicki, w l. 1940-44 ponownie prawosławna. Zdewastowana w czasie II wojny światowej. Obecnie remontowana z przeznaczeniem na kościół cmentarny. Klasycystyczna, murowana z cegły, otynkowana, na rzucie wydłużonego prostokąta z wydzielonym wewnątrz prezbiterium. Ściany o podziałach pilastrowych podtrzymujące fryz tryglifowo-metopowy, powyżej którego dekoracja stiukowa. Fasada frontowa zwieńczona ogzymsowanym tympanonem, powyżej którego wysoki mur attykowy. Obok cerkwi dzwonnica murowana zbudowana w 1875 r. na rzucie kwadratu, klasycystyczna, dwukondygnacyjna, z dachem namiotowym i cebulastym hełmem. Teren d. cmentarza przycerkiewnego gęsto zadrzewiony, wykorzystany obecnie na skwer osiedlowy.
Kościół św. Jozafata Kuncewicza zbudowany w I. 1906-1907 z fundacji Jozafata Budnego właściciela Rejowca wg proj. arch. Stefana Szyllera w stylu neogotyckim. Murowany z cegły na rzucie krzyża łacińskiego o trójbocznie zamkniętych ramionach transeptu i prezbiterium. Jednonawowy z węższym prezbiterium. Jednokondygnacyjny w części głównej z chórem i lożami ponad zakrystiami. Do korpusu głównego zakończonego od frontu szczytem dostawiona asymetrycznie strzelista wieża przykryta dachem ostrosłupowym. Wewnątrz sklepienia kolebkowe na gurtach i gwiaździste. Wystrój głównie neogotycki. Zwraca uwagę późnobarokowy obraz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z XVIII w., zapewne szkoły włoskiej. Cmentarz paraf., na którym kwatera 64 żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r. Niewielki cmentarz żydowski, mocno zdewastowany, zachowane fragmenty kilku nagrobków. Kopiec ziemny, zw. Mogiłą Szwedzką, usytuowany przy ul. Chełmskiej. Ma średnicę ok. 16 m i wys. 2,5 m. Porośnięty jest tarniną i modrzewiami. Jest to zapewne wczesnośredniowieczny kurhan grzebalny. W 1863 r. pochowano w nim także powstańców, co upamiętnia drewniany krzyż.