Z gotyckich budowli zamku zachowały się fragmenty zach. skrzydła oraz w pd.-wsch. części kaplica św. Jadwigi, przebudowana w XVI w. na piastowskie mauzoleum. Zwiedzający zamek koncentrują uwagę na budynku bramy wjazdowej o kamiennej elewacji (w części środkowej rzeźby), nawiązującym do antycznego łuku triumfalnego. Nad bramą plastyczne posągi księcia Jerzego II i księżnej Barbary, w tle kartusze herbowe. Na gzymsie wspartym na reliefowych pilastrach galeria Piastów śląskich (od Henryka Brodatego do Fryderyka II – ojca Jerzego II, ożenionego z córką Kazimierza Jagiellończyka – Elżbietą), wyżej dwunastu piastowskich władców królestwa polskiego (od legendarnego Piasta do Bolesława Wstydliwego). Na szczycie elewacji zakończonej rzeźbioną balustradą zachowała się kompozycja heraldyczna, prezentująca herb Rzeczypospolitej i Jagiellonów z pieczęci koronacyjnej Zygmunta Augusta. Nie zachowały się natomiast tarcze herbowe Habsburgów i Burgundii.
Muzeum Piastów Śląskich mieści się w kondygnacji piwnicznej, na parterze, I i II piętrze skrzydła pd.-wsch. i pn.-wsch. Posiada działy: archeologii, historii i sztuki. Wśród eksponatów gotyckie i renesansowe rzeźby, obrazy, barokowe prezentowane w galerii rzeźby i malarstwa śląskiego od XV do poł. XVIII w. W skali 1:200 makieta siedemnastowiecznego Brzegu. W kondygnacji piwnicznej sarkofagi księcia Jerzego III (zm. 1664) i jego żon: Zofii Katarzyny (zm. 1659) i Marii Karoliny (zm. 1664), wykonane przez zamieszkałego w Brzegu rzeźbiarza Jeremiasza Wesske. W dawnym gabinecie książęcym renesansowa polichromia z drzewem genealogicznym i portretami Jerzego II i Barbary brandenburskiej oraz ich dzieci i wnuków. W tle herby książąt legnicko-brzeskich i ich pomniki.
Muzeum jest jedyną w Polsce placówką podejmującą kompleksowo problematykę Piastów od działalności politycznej poprzez gospodarczą do kulturalno-oświatowej, w tym mecenatu artystycznego. Wielkie zasługi dla odbudowy zamku i tworzenia Muzeum Piastów Śląskich ma Paweł Kozerski, organizator i dyrektor muzeum. Muzeum jest organizatorem lub współorganizatorem imprez kulturalnych: Śląski Festiwal Muzyczny „Porozumienie” (V), „Wieczory Lisztowskie” (comiesięczne recitale), „Najazd Poetów na Zamek” (X).
Muzeum Piastów Śląskich, plac Zamkowy 1, tel. 16-42-10. Czynne: od wtorku do niedzieli 10-15.30, w środy 10-18.
W pd.-wsch. narożniku zamku kamienno-ceglana gotycka kaplica św. Jadwigi. Pierwotnie kościół zamkowy, zbudowany w l. 1368-69 z fundacji Ludwika I, od 1371 kolegiata, w l.1534-1677 w ręku protestantów, przebudowana w 1567 na mauzoleum. Przy ścianach stanęły nagrobki Jerzego II i jego syna Joachima Fryderyka z klęczącymi postaciami książąt naturalnej wielkości. Rzeźbiarz książęcy Michał Kramer wykonał w 1570 ambonę z monumentalną postacią Mojżesza. Mauzoleum uległo zniszczeniu podczas oblężenia Brzegu w 1741. Kościół odbudowano w 1784. Ponownemu zniszczeniu uległ w 1945. Zachowane sarkofagi przeniesiono (1960) do muzeum zamkowego. W kaplicy resztki zachowanych rzeźb i płaskorzeźb oraz obrazy z okresu świetności dynastii książąt brzeskich. Rokokowy ołtarz główny z 1784 z obrazem św. Jadwigi pędzla Bernarda Krause (XVIII w.). Z tego okresu ambona (rokokowo-klasycystyczna). 25 XI 1989, w 314 rocznicę śmierci ostatniego po mieczu potomka rodu Piastów Jerzego IV Wilhelma, kościół zamkowy pw. św. Jadwigi został ponownie konsekrowany i stał się miejscem ponownego pochowania prochów i szczątków Piastów brzesko-legnickich.
Obok zamku barokowy kościół Świętego Krzyża wzniesiony dla zakonu jezuitów 1685-1739 (w dobie kontrreformacji) przez Jana Krzysztofa Melchera wg proj. Józefa Frischa. Zlokalizowany na miejscu zburzonego w 1545 kościoła i klasztoru Dominikanów. Jest to jednonawowa świątynia sklepiona kolebkowo z charakterystycznymi rzędami kaplic po obu stronach nawy i piętrowymi emporami. Wieże kościoła z 1857 (arch. Wilczek z Wrocławia). Zachowała się piękna polichromia sklepień wykonana przez Jana Kubena; w prezbiterium – wywyższenie Węża Miedzianego; w nawie głównej – adoracja Krzyża. W ołtarzu głównym z 1745 rzeźby św. Ignacego i św. Ksawerego – patronów oo. jezuitów, oraz Matki Boskiej Bolesnej i św. Marii Magdaleny. W nawach bocznych ołtarze barokowe i rokokowe. Ambona z poł. XVIII w. otoczona rzeźbami ewangelistów i płaskorzeźbami scen z życia Chrystusa. Z epoki pochodzą intarsjowane konfesjonały i chrzcielnica. Na uwagę zasługują cenne obrazy, m.in. Matki Boskiej z Dzieciątkiem z poł. XVI w., św. Jadwigi, św. Marii Magdaleny oraz stacje drogi krzyżowej z 2. poł. XVIII w.
Na placu Moniuszki barokowa rzeźba Świętej Trójcy (1731) z figurami świętych fundacji J.K. Melchera z Prudnika – kierownika budowy świątyni. Obok kościoła Świętego Krzyża barokowe rzeźby św. Jana Nepomucena i św. Tadeusza Judy (ok. 1722). Przy zbiegu ul. Długiej i Bolesława Chrobrego, w bezpośrednim sąsiedztwie zamku, gmach Gimnazjum Piastowskiego wzniesiony w l. 1564-69 z fundacji księcia Jerzego II wg proj. Jakuba Parra. Po kilkakrotnych zniszczeniach, a zwłaszcza spaleniu w 1945, z pierwotnego budynku zachowały się mury przyziemia, portal główny z herbem fundatora oraz epitafium erekcyjne. Po odbudowie w l. 1963-67 mieści się tutaj ośrodek szkolenia. Gimnazjum piastowskie cieszyło się sławą najlepszej ze szkół tego typu na Śląsku. W XVI i XVII w. uczyli się tu synowie protestanckich rodów z Rzeczypospolitej. Gimnazjum książęce było spadkobiercą XIV-wiecznej szkoły katedralnej i szkoły przy kolegiacie zamkowej. Posiadało również cenną bibliotekę (m.in. „Legenda o św. Jadwidze” 1353, „Chronica Polonorum”, „Chronica principium Po-loniae”, ok. 3000 tomów w XVII w.), której ocalała część znalazła się w zbiorach Biblioteki Uniwersytetu Wrocławskiego.
W bloku śródrynkowym renesansowy ratusz zbudowany w l. 1570-77 wg proj. arch. włoskiego Bernarda Niurona. Budowany pod kierunkiem innego Włocha Jakuba Parra otrzymał cechy renesansu niderlandzkiego. Taka też była wola Rady Miejskiej. Od strony rynku dwukondygnacyjne loggie, dwa wysunięte narożne ryzality zwieńczone hełmami wieżowymi oraz wystająca ośmioboczna wieża zegarowa nad stromym dachem (o trzech szczytach) tworzą harmonijną całość. Przebudowywany w XVIII i XIX w. Z gotyckiego ratusza zachowała się wieża zegarowa (jedynie podwyższona przez J. Parra) oraz w jej sąsiedztwie (jedna nad drugą): piwnica świdnicka oraz sala posiedzeń (Sala Rajców). Wystrój w stylu regencji.
Z kamienic mieszczańskich z okresu renesansu zachowały nie zmienioną urodę domy przy ul. Chopina 4 (o bliźniaczych szczytach z 1597, przebudowanych w 1883, restaurowanych w 1925) i ul. Zamkowej 6 (najbogatszy portal mieszczański w Brzegu -dziś w ścianach ratusza). Barokowy dom zachował się m.in. przy ul. Jabłkowej 3 (należał do Kreyerów), zbudowany w 1715, rozbudowany w 1763, restaurowany w 1974. Kamienice o neoklasycznym wystroju znajdują się przy ul. Jabłkowej 4, Rynek 23, ul. Długiej 11. Godne uwagi kamienice mieszczańskie z XVI w. – ul. Zamkowa 2, 4, 7, 8 i 19 i z XVIII w. – Rynek 43, 19, ul. Długiej 22.