Trasa Wylągi – Poniatowa

4 km na wsch. od centrum Kazimierza Dolnego – Wylągi. Dawna wieś, obecnie część miasta Kazimierz Dolny. W l. 1939-53 mieszkali tu (będąc już na emeryturze) Stanisława i Ignacy (rodzony brat Feliksa) Dzierżyńscy. W okresie międzywojennym Ignacy Dzierżyński pełnił odpowiedzialne funkcje w Ministerstwie Oświaty, był autorem wielu podręczników. W czasie okupacji napisał historię szkolnictwa w niepodległej Polsce (nie opublikowaną z powodu zbyt dużej ingerencji cenzury w okresie Polski Ludowej).

Dawny dwór Dzierżyńskich, murowany, wzniesiony w 1830 r. Ostatnio był współwłasnością Władysława Siła-Nowickiego (1913-94), prawnika – obrońcy w procesach politycznych w l. osiemdziesiątych XX w. Obok zabudowania murowane, drewniane i szachulcowe z XIX w. Park z 1 poł. XIX w.

Pomnik ppłk. Juliusza Małachowskiego – uczestnika wojny polsko-rosyjskiej 1831 r., poległego w Kazimierzu Dolnym. Przy drodze w kierunku centrum Kazimierza Dolnego wylot jednego z najciekawszych wąwozów – „ Korzeniowego Dołu

KARCZMISKA PIERWSZE

Wieś, siedziba urzędu gminy Karczmiska. Kościół paraf. św. Wawrzyńca murowany, wzniesiony w l. 1842-48, późnoklasycystyczny. Obok drewniana dzwonnica z 1723 r. Murowany dwór z 1 poł. XIX w., rozbudowany o część zach. w l. 1860-70. Obok drewniane i murowane budynki gospodarcze z XIX w. Dwór otacza park z XIX w. Murowany budynek urzędu gminy z 1907 r. Przed nim pomnik z 1936 r. ku czci mieszkańców poległych w I wojnie światowej. Przy Gminnym Ośrodku Kultury niewielka izba muzealna. Stacja kolejki wąskotorowej z lokomo-tywownią.

14 km na zach. Wilków. Wieś, siedziba urzędu gminy. Kościół paraf. św. św. Floriana i Urszuli, murowany, jednonawowy, wzniesiony w 1625 r., dobudowa kaplicy pn. w 1723 r., rozbudowa nawy w 1876 r. Wewnątrz obraz św. Teresy namalowany przez Antoniego Michalaka przed 1950 r. Murowana brama–dzwonnica z 1921 r. (z fragmentem absydy z XVIII w.), wzniesiona wg proj. Karola Sicińskiego. Murowana plebania z końca XIX w. Zajazd „Powiślak” murowany, wzniesiony w 1850 r., rozbudowany w 1932 r.

7 km na pn. zach. Polanówka. Wieś w dolinie Jaworzanki (prawy dopływ Chodełki). Park podworski z 1 poł. XVIII w. Tam kaplica podworska, obecnie filialna pw. Nawiedzenia NMP, murowana, wzniesiona w l. 1743-48, rozbudowana w 1838 r. (dobudowa zakrystii i przedsionka), późnoklasycystyczna. Część zewnętrzna na planie sześcioboku, wewnątrz na rzucie koła przykryta spłaszczoną kopułą.

6 km na pd. zach. Chodlik. Wieś nad Chodelką (prawym dopływem Wisty). Jeden z największych w Polsce wczesnośredniowiecznych ośrodków osadniczych datowanych na VI-IX w. Owalne grodzisko, zw. Szwedzkimi Okopami, otoczone 3 koncentrycznymi walami, zajmujące pow. 6 ha, zamieszkiwało ok. 10 tys. osób. Wokół strefa osad typu otwartego.

Skrzyżowanie dróg. 6 km na wsch. od skrzyżowania dróg – Poniatowa. Miasto (ok. 10000 mieszk.) położone na skraju Kotliny Chodelskiej, siedziba urzędu gminy.

Jako wieś wzmiankowana w XII w. W 1937 r. w ramach Centralnego Okręgu Przemysłowego rozpoczęto budowę fabryki urządzeń telekomunikacyjnych. W czasie okupacji hitlerowcy urządzili tu obóz dla jeńców radzieckich, przebywało w nim ok. 20 tys. więźniów, z których zginęło i zmarło z wycieńczenia aż 18 tys. Istniał też tutaj obóz pracy dla Żydów (podobóz Majdanka). W nocy z 7 na 8 listopada 1943 r. hitlerowcy w ramach akcji o kryptonimie „dożynki” rozstrzelali tu ok. 15 tys. Żydów, głównie z Opola Lubelskiego. Więźniom wydano rozkaz rozebrania się do naga w barakach i udania w kierunku rowów. Wiedząc, co ich czeka, zabarykadowali się. Wtedy Niemcy podpalili baraki i kilkuset ludzi spłonęło żywcem. Ci, którzy się wyrwali, podpalili inne budynki. Obóz palił się trzy dni i unosił się nad nim swąd spalonych ciał. Ofiary obozów upamiętnia pomnik. Prawa miejskie nadane w 1962 r.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *