Trasa Orchówek – Zbereże

ORCHÓWEK (WŁODAWA)

Niegdyś miasto, obecnie przedmieście Włodawy. Siedziba dużych zakładów garbarskich. Lokalne miejsce pielgrzymkowe.

Jako miasto Orchówek został założony w 1506 r. na gruntach wsi Orchów (leżącej na prawym brzegu Bugu) z inicjatywy jej właściciela Jerzego Krupskiego – starosty bełskiego. Miasto należało później do Leszczyńskich, Pociejów, Flemingów, Czartoryskich i Zamoyskich. Miasteczko leżąc w pobliżu Włodawy nie rozwijało się. Podstawę jego bytu stanowiły dochody z komory celnej na granicy pomiędzy Polską a Wielkim Księstwem Litewskim, która przebiegała pomiędzy Włodawą a Orchówkiem. W 1648 r. miasto zostało złupione przez Kozaków Bohdana Chmielnickiego, a w l. 1656-57 przez wojska szwedzkie i moskiewskie. Na pocz. XVIII w. Orchówek stracił prawa miejskie, aleje odzyskał w 1775 r. staraniem księcia Adama Czartoryskiego. Ponowna utrata praw miejskich nastąpiła po powstaniu styczniowym w 1869 r. W 1972 r. Orchówek został włączony do Włodawy.

Poźnobarokowy murowany kościół Kapucynów (poaugustiański) św. Jana Jałmużnika wzniesiony w l. 1770-77 wg proj. Pawła Fontany. Fasada dwuwieżowa z górnymi kondygnacjami wież wykonanymi z drewna (z powodu braku funduszy przy wznoszeniu murowanej świątyni). Jednonawowy z wyodrębnionym prezbiterium. We wnętrzu rokokowy ołtarz główny (przeniesiony z kościoła w Piechowicach k. Jeleniej Góry) oraz cieszące się lokalnym kultem obrazy Matki Boskiej Orchowskiej (kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z przeł. XVI i XVII w.) i św. Antoniego (wykonany w XVII w.). 2 września 1990 r. w Orchów-ku miała miejsce koronacja diademami papieskimi obrazu Matki Boskiej Orchowskiej, której dokonał nuncjusz apostolski w Polsce arcybiskup Józef Kowalczyk.

Za Orchówkiem trasa prowadzi w pobliżu wsch. granicy Sobiborskiego Parku Krajobrazowego.

Po zach stronie szosy rez. przyrody „Jezioro Orchowo” – utworzony w 1996 r. na pow. 58,03 ha, chroniący jezioro z płem mszarnym i torfowisko.

SOBIBÓR

Wieś położona na skraju dol. Bugu. Rozległe łąki znane są z „sejmików” żurawi zbierających się jesienią przed odlotem. Wieś stanowiła uposażenie franciszkanek z Brześcia. W 1637 r. erygowana tu była parafia greckokatolicka. W l. 1875-1929 parafia prawosławna, cerkiew rozebrano w 1929 r. W 1945 r. wysiedleni zostali mieszkańcy wsi – Ukraińcy w głąb ZSRR. Wsi wtedy nie spalono, dzięki czemu zachowało się wiele tradycyjnych ukraińskich drewnianych zagród z końca XIX i 1 poł. XX w. Na pn. krańcu wsi murowany dwór należący w okresie międzywojennym do Józefa Kiersnowskiego. Teren byłego obozu zagłady Sobibór znajduje się 4 km na zach. od wsi.

1 km na zach. od szosy rez. przyrody „Magazyn” – utworzony w 1996 r. na pow. 51,98 ha dla ochrony bagna ze stagnującą wodą i unikatową roślinnością.

WOŁCZYNY

Wieś na wsch. skraju Lasów Sobiborskich, do 1945 r. zamieszkana przez Ukraińców. Zachowało się kilka drewnianych chat z przeł. XIX i XX w., ze zdobieniami i okiennicami.

2 km na zach. od wsi pn. kraniec rez. przyrody „Brudzieniec”. Rezerwat utworzony w 1973 r. na pow. 35,89 ha chroni jezioro Z otaczającym je torfowiskiem.

ZBEREŻE

Wieś nad Bugiem na obrzeżu Sobiborskiego Parku Krajobrazowego. W pobliżu trzy malownicze jeziora: Brudzieniec (rez. przyrody), Brudno i Płotycze. Dawniej duża wieś ukraińska, spalona w 1945 r. podczas walk wojska z sotnią UPA „Wołodźki” i po wysiedleniu jej mieszkańców do ZSRR. Zachowały się ślady zagród i zdziczałe sady. 6 października 1951 r. na terenie wsi oddział KBW zlikwidował grupę 4 partyzantów WiN, zabijając m.in. legendarnego dowódcę oddziału WiN Edwarda Taraszkiewicza pseud. „Żelazny” oraz Stanisława Torbicza „Kazika”.

We wsi drewniana kaplica rzymskokatolicka Matki Boskiej, wzniesiona w 1991 r. w miejscu śmierci partyzantów. Wewnątrz tablica pamiątkowa z 1991 r. poświęcona żołnierzom WiN obwodu włodawskiego poległym w walce z reżimem komunistycznym. Na pd. skraju wsi w miejscu zw. Popówką kaplica wystawiona w miejscu cerkwi rozebranej w 1929 r. Wewnątrz 3 ikony proroków Mojżesza, Izajasza i Daniela z XIX w. pochodzące z d. cerkwi.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.