Trasa Olchowiec – Pilaszkowice Pierwsze

OLCHOWIEC

Wieś w powiecie Krasnystaw. Murowany dwór z końca XIX w., otoczony przerzedzonym parkiem krajobrazowym z 1 poł. XIX w., założonym z wykorzystaniem wcześniejszego, XVIII-wiecznego ogrodu regularnego. Zachowały się okazałe drzewa, m.in. jesion wyniosły o obw. pnia 315 cm, 3 topole białe o obw. pni 442, 512 i 615 cm oraz 2 lipy drobnolistne o obw. 352 i 378 cm.

ŚREDNIA WIEŚ

We wsi murowany dwór z 2 poł. XIX w., przebudowany w 1924 r. wg proj. Tadeusza Zaremby. Park z 2 poł. XIX w., przeprojektowany w 1924 r. przez Stefana Celichowskiego. Dworek, zw. Wronówką (obecnie leśniczówka), drewniany, wzniesiony w latach trzydziestych XX w., otoczony parkiem z pocz. XX w.

6 km na pd. wsch. Wierzbica. We wsi murowany dwór wzniesiony w końcu XVII w., przebudowany w stylu barokowym w XVIII i XIX w. Parterowy, na rzucie kwadratu, z dwoma prostokątnymi alkierzami po bokach części frontowej. W sąsiedztwie 2 murowane ośmioraki z 1935 r. Siady regularnego parku z przeł. XVII i XVIII w., przekomponowanego na krajobrazowy w XIX w., w którym podwójny szpaler lipowy, a także wiele okazałych drzew: 2 lipy drobnolistne o obw. pni 360 i 410 cm, topola biała o obw. pnia 500 cm, buk pospolity o obw. pnia 265 cm i dąb szypułkowy o obw. pnia 370 cm.

ŻÓŁKIEWKA-OSADA

Wieś nad rz. Żółkiewką. Siedziba urzędu gminy Żółkiewka. Założona przed 1359 r. pod nazwą Żółkiew. Parafia rzymskokatolicka została erygowana tu w XV w. W l. 1564-1596 ówcześni właściciele wsi Żółkiewscy zamienili kościół na zbór kalwiński. W 1702 r. nastąpiła lokacja miasta. Utrata praw miejskich w 1868 r. W 1955 r. we wsi powołano także parafię polskokatolicką.

Zachował się układ urbanistyczny z czworobocznym rynkiem i ulicami wychodzącymi z jego naroży i dłuższych pierzei. Kościół paraf. św. Wawrzyńca, murowany, wzniesiony w 1776 r. Jedno-nawowy, późnobarokowy. Wnętrze ozdobione barokową polichromią wykonaną w 1776 r. przez Gabriela Sławińskiego, przedstawiającą sceny biblijne. W zakrystii napis upamiętniający pobyt w Żółkiewce w 1787 r. króla Stanisława Augusta Poniatowskiego podczas jego podróży z Kaniowa do Warszawy. Obok kościoła brama-dzwonnica, murowana, wzniesiona w końcu XVIII w. Dawna cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła, obecnie kościół polskokatolicki św. Jakuba, drewniana, z 1865 r., przeniesiona na obecne miejsce z Regietowa k. Gorlic i przebudowana w 1956 r. Na cmentarzu murowana kaplica z pocz. XX w. Cmentarz żydowski, silnie zdewastowany, brak nagrobków.

10 km na pn. Pilaszkowice Pierwsze. Wieś nad rz. Giełczwią, d. posiadłość Sobieskich, powiązana tradycyjnie z Janem III Sobieskim. Majątkiem w Piłaszkowicach, odziedziczonym po matce, zarządzał w ł. 1874-88 Władysław Ślewiński.

Władysław Ludwik Ślewiński (1856-1918) urodził się w Białyninie k. Sochaczewa. Po śmierci maiki i ponownym ożenku ojca, przyszłego malarza wychowywała babka. Po ukończeniu gimnazjum zarządzał d. majątkiem matki w Pilaszkowicach. Ślewiński prowadził hulaszczy tryb życia, roztrwonił majątek i znacząco się zadłużył. W 1888 r. uciekł przed wierzycielami do Paryża. Tam zetknął się z kolonią polskich artystów i w wieku 31 lat rozpoczął naukę malarstwa. W trakcie nauki poznał wybitnego postimpresjonistę Paula Gauguina (1848-1903) i postanowił poświęcić się malarstwu. Począwszy od 1889 r. obydwaj malarze często wyjeżdżali do Bretanii, by tam szukać tematów do swoich obrazów. Ślewiński związał się z dobrze sytuowaną malarką rosyjską, Eugenią Szewców (1873-1928), dzięki czemu stał się niezależny finansowo i poświęcił się całkowicie malarstwu. W l. 1905-10 przebywał w kraju: w Krakowie i w Warszawie. Wyjeżdżał na plenery malarskie do Poronina, Czarnolasu, Janowca i Kazimierza Dolnego, próbował pracy dydaktycznej. Nie był jednak akceptowany przez rodzime środowisko artystyczne i powrócił do Francji, gdzie zamieszkał w niewielkiej bretońskiej wsi Doelan. Zmarł w Paryżu 24 marca 1918 r. Malował głównie pejzaże (w tym nadmorskie, tatrzańskie i małe miasteczka), martwe natury, kwiaty, portrety (polskich górali. Bretończyków, autoportrety).

We wsi kościół filialny Najświętszego Serca Pana Jezusa, drewniany, wzniesiony w l. 1933-34 wg proj. Tadeusza Witkowskiego, przeniesiony na obecne miejsce z Lublina w 1986 r. Murowany dwór z 1880 r., częściowo przebudowany. Obok murowane budynki gospodarcze z końca XIX w. Ślady parku założonego w XVII w., prawdopodobnie przez Jana III Sobieskiego, powiększonego i przekształconego na krajobrazowy w końcu XVIII w.

Aleje z pomnikowych lip mają kształt litery M, symbolizującej Marysieńkę Sobieską. W korycie Giełczwi pomiędzy Pilaszkowi-cami a Częstoborowicami liczne źródła pulsujące.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *