ŁUSZKÓW
Wieś wymieniana w dokumencie z 1444 r. W 1578 r. wzmiankowana była cerkiew prawosławna, zmieniona w l. 1596-1875 na greckokatolicką i ponownie do 1938 r. na prawosławną. Ostatnia świątynia stojąca w pn. części wsi została rozebrana w 1938 r. W 1945 r. Ukraińcy, stanowiący większość mieszkańców, zostali wywiezieni do ZSRR. Układ przestrzenny wsi to owalnica – ukształtowany w XVI w.
ZOSIN
Wieś stanowi najdalej wysunięty na wsch. punkt Polski. Położona jest w miejscu, gdzie Bug zatacza łuk w kierunku wsch.
We wsi drogowe przejście graniczne z Ukrainą (Zosin-Uściług). W XIX w. była tu komora celna pomiędzy Austrią a Rosją, później pomiędzy Królestwem Polskim a Cesarstwem Rosji. Wschodnią część Zosina obecnie nazywa się Komora.
STRZYŻÓW
Wieś wzmiankowana w 1376 r. z powodu nadania jej biskupstwu prawosławnemu w Chełmie przez księcia Jerzego Daniłowicza. Od 1462 r. była własnością prywatną. We wsi w 1531 r. wzmiankowana była cerkiew prawosławna, zmieniona w l. 1596-1875 na greckokatolicką, następnie do końca II wojny światowej ponownie na prawosławną, a w 1946 r. na kościół rzymskokatolicki. W 1740 r. Strzyżów był własnością rodziny książęcej Lubomirskich, najpierw Stanisława (1704-1793) – podstolego koronnego, następnie Aleksandra (zm. 1808) – gen. wojsk francuskich. Żona Aleksandra – Rozalia z Chodkiewiczów (1768-94), dama salonów paryskich w czasie rewolucji francuskiej została oskarżona o działalność kontrrewolucyjną i zgilotynowana. Później Strzyżów był własnością córki
Aleksandra i Rozalii Lubomirskich – Rozalii, która wyszła za mąż za Wacława Rzewuskiego (1784-1831) – podróżnika, hodowcę i znawcę koni arabskich, który otrzymał w Egipcie tytuł emira. W 1899 r. ówczesny właściciel majątku Edward Chrzanowski zbudował tu dużą cukrownię. 23 września 1939 r. doszło do rozbicia oddziałów WP przez żołnierzy Armii Czerwonej. Bezpośrednio po bitwie wojska radzieckie zajęły Hrubieszów.
Obecny kościół rzymskokatolicki, paraf. Narodzenia Najświętszej Marii Panny to d. drewniana cerkiew greckokatolicka wzniesiona w 1817 r., w 1. 1875-1946 prawosławna, przebudowana w 1947 r. i wtedy zamieniona na kościół rzymskokatolicki. W sąsiedztwie drewniana dzwonnica z 1817 r., gruntownie przebudowana, i drewniana plebania z 1925 r. Późnobarokowy, murowany pałac, wzniesiony w I. 1762-86 przez Ludwikę Honoratę z Pociejów i Stanisława Lubomirskich, przebudowany w stylu klasycyzmu po 1836 r. przez Orzechowskich i w 1875 r. przez Skarżyńskich. Jest budowlą piętrową, na rzucie prostokąta. Od frontu 3 ryzality: środkowy i 2 skrajne. Pośrodku frontu portyk z 4 filarami podtrzymującymi balkon. W trójkątnym frontonie herby: Lis – Starzeńskich i Bończa – Skarżyńskich. W elewacji tylnej również znajdują się 3 ryzality, w tym wydatny środkowy, pięcioboczny. W sąsiedztwie murowane w 1775 r. ośmioboczne pawilony: wsch. – d. kaplica i zach. – lamus oraz nowsze, wzniesione w XIX w. 2 oficyny, obora i 2 budynki gospodarcze. Całość otoczona regularnym parkiem z końca XVIII w., ze stawami, założonym częściowo w doi. Bugu, uzupełnionym częścią modernistyczną w XX w. Murowana cukrownia z 1899 r„ w sąsiedztwie której murowane, wzniesione w końcu XIX w. 2 zespoły domów pracowniczych, budynek wagi oraz domek chemika i mechanika. Na wzniesieniach nad Bugiem znajduje się stanowisko archeologiczne – neolityczna osada i cmentarzysko kultury strzyżowskiej (2500-1700 lat p.n.e.). Nazwa wyróżnionej tą nazwą kultury pochodzi od tego stanowiska.