Maciejowice

Henryk Hubal-Dobrzański (1896-1940) po kapitulacji Warszawy, o której się dowiedział będąc na jej przedpolach, podjął decyzję o skierowaniu swojego Wydzielonego Oddziału Wojska Polskiego do Rumunii. Decyzję tę zmienił będąc w Podzamczu w majątku Zamoyskich, którzy podarowali mu nowe konie. Po przekroczeniu Wisły na wysokości Nowej Wsi i dotarciu do Woli Chodkowskiej doszło do pierwszej znaczniejszej potyczki oddziału ze zmotoryzowaną kolumną niemiecką, w której zginęło 2 Polaków i 22 Niemców. Bitwa ta uznawana jest za pierwszą bitwę partyzancką na ziemiach polskich w czasie II wojny światowej. W pobliskim Chodkowie znajduje się skromny pomnik ku czci Hubala. Oddział udając się przez Zwoleń (tam pomnik Hubala) walczył z Niemcami na Kielecczyźnie i w okolicach Piotrkowa Trybunalskiego. Hubal poległ 30 kwietnia 1940 r. pod Anielinem. Jego oddział uważany jest za pierwszy polski oddział partyzancki walczący przeciw okupantowi.

Zachował się układ urbanistyczny ukształtowany w XVI-XIX w. z prostokątnym obszernym rynkiem. Na rynku pomnik z 1976 r. wykonany z metalu, dzieło Mieczysława Weltera, z napisem „Tadeuszowi Kościuszce i Jego Żołnierzom – w rocznicę bitwy pod Maciejowicami, społeczeństwo Maciejowic”. Ratusz klasycysty-czny z kramami, obecnie siedziba urzędu gminy, ośrodka kultury i Muzeum Tadeusza Kościuszki. Dawny szpital fundacji Konstancji Zamoyskiej z 1796 r. w zach. pierzei rynku.

Kościół paraf. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, z 2 poł. XVIII w., gruntownie przebudowany w 1881 r. przez arch. Leandra Marconiego, neogotycki. Wewnątrz obraz św. Marii Magdaleny namalowany przez Elżbietę Sirani przed 1665 r. Tablice upamiętniają: Grzegorza Piramowicza (1735-1801; wmurowana w 1994 r.) – jednego z założycieli Komisji Edukacji Narodowej, który w l. 1777-89 był tu proboszczem, księdza Seweryna Paszkowskiego (1821-63; wmurowana w 1997 r.) – proboszcza w l. 1852-63, uczestnika powstania styczniowego, ppor. Eugeniusza Goliszewskiego (1903-40) – ofiary obozu w Starobielsku, oraz żołnierzy AK.

Obok kościoła dzwonnica z 1821 r., klasycystyczna, murowana z cegły, tynkowana, wewnątrz dzwon z 1774 r. z ludwisami gdańskiej Anthonyego. Na cmentarzu przykościelnym monumentalny, granitowy grobowiec rodziny Zamoyskich z 1821 r. i grób 3 żołnierzy polskich poległych 15 sierpnia 1920 r. Przy drodze do Podzamcza, przed szkołą pomnik Tadeusza Kościuszki wykonany wg proj. Stanisława Strzyżyńskiego, odsłonięty w 1984 r. Obok dwie armaty z ostatniej wojny. Przy drodze do Podzamcza pomnik z 1974 r. w formie głazu i 10 stylizowanych kos, wystawiony wg proj. Macieja Krysiaka, odsłonięty w miejscu, z którego prawdopodobnie Kościuszko kierował pierwszą fazą bitwy.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *